ಪ್ರಾಕೃತದಲ್ಲಿ ಜೈನ ಸಾಹಿತ್ಯ

ಪೀಠಿಕೆ: ಜೈನ ಧರ್ಮದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮಹಾವೀರ ಮತ್ತು ಸನ್ಯಾಸಿಗಳಿಂದ ರಚಿತವಾದ ತತ್ವಜ್ಞಾನದ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಬಹಳ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ. ಮಹಾವೀರನು ಜೈನ ಧರ್ಮದ ತತ್ವಗಳ ಬೋಧನೆಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬಳಸದೇ ಪ್ರಾಕೃತವೆನಿಸಿದ್ದ ಅರ್ಧಮಾಗಧಿಯಲ್ಲಿ ಬೋಧಿಸಿದನು. ಆದ್ದರಿಂದ ಜೈನರ ತಾತ್ವಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಪ್ರಾಕೃತ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದ ಅರ್ಧಮಾಗದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಕೃತದಲ್ಲಿ ಇವರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕೃತಿಗಳೆಂದರೆ:-

ಅ. ೧೨ ಅಂಗಗಳು: ಮಹಾವೀರನ ಬೋಧನೆಗಳನ್ನು ಆತನ ಶಿಷ್ಯರು ಹನ್ನೆರಡು ಅಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಂಗಗಳು ಜೈನರ ಮೊದಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯವೆನಿಸಿವೆ. ಇವು ಜೈನ ಧರ್ಮದ ನೀತಿ ನಿಯಮ, ತತ್ವಗಳು, ದಂತಕಥೆಗಳು ಹಾಗೂ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿವೆ. ಆಚಾರಾಂಗವು ಸನ್ಯಾಸಿಗಳು ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಸೂತ್ರಕೃತಾಂಗ ಆಚಾರಾಂಗದಲ್ಲಿನ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದೆ. ಸ್ಥಾನಾಂಗವು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಬಗೆಗಿನ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಸಮವಾಯಾಂಗದಲ್ಲಿ ಜೈನ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ಮತ್ತು ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೂಲಾಂಶಗಳಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಸಂಖ್ಯಾತ್ಮಕವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಾಕ್ಯ ಪ್ರಜ್ಞಪ್ತಿ ಯಲ್ಲಿಜೀವನದ ಸತ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜ್ಞಾತೃಧರ್ಮಕಥಾಂಗವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಬೋಧನೆಗಳು ಮತ್ತು ನೈತಿಕಾಂಶಗಳನ್ನು ಸ್ತೋತ್ರ ಹಾಗೂ ಕಥಾನಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಉಪಾಸಕದಶಕ ಅಥವಾ ಉಪಾಸಕಾಧ್ಯಯನಾಂಗವು ಗೃಹಸ್ಥರು ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾದ ಧಾರ್ಮಿಕನಿಯಮಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅಂತಃಕೃದ್ದಶಾಂಗವು ಕಠಿಣ ವ್ರತಾಚರಣೆಯ ನಂತರ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ಪಡೆದ ಹತ್ತು ಸನ್ಯಾಸಿಗಳ ಬಗೆಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅನುತ್ತರೋಪದಿಕದಶಾಂಗದಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ಜೈನ ಸನ್ಯಾಸಿಗಳು ಕಠಿಣ ವ್ರತ ಮತ್ತು ಸಹಿಷ್ಣುತೆಯಿಂದ ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋದ ಬಗೆಗಿನ ವಿವರಗಳಿವೆ. ಪ್ರಶ್ನ ವ್ಯಾಕರಣವು ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ಉತ್ತಮ ಕಾರ್ಯಗಳ ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ಕೆಡುಕನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ವಿಪಾಕ ಸೂತ್ರದಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯತನದ ಪುರಸ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಕೆಡುಕಿನ ದುರ್ಗತಿಯನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೃಷ್ಟಿವಾದದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ, ಚಂದ್ರ, ಭೂಮಿ, ಸಾಗರ, ಸಜೀವ ಮತ್ತು ನಿರ್ಜೀವ ಅಂಶಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಆ. ೧೨ ಉಪಾಂಗಗಳು: ಇವುಗಳು ಜೈನ ದರ್ಶನಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗುಜರಾತಿನ ವಲ್ಲಭಿಯಲ್ಲಿ ಸಾ.ಶ.ವ. 512 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಎರಡನೇ ಜೈನ ಮಹಾಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಜೈನ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಉದಾ: ಔಪಪತಿಕ, ರಾಜಪ್ರಶ್ನೀಯ.

ಇ. ಪ್ರಕೀರ್ಣಗಳು: ಇವುಗಳು ಗದ್ಯರೂಪದಲ್ಲಿ ಜೈನ ತಾತ್ವಿಕತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ, ಚತು ಶ್ರವಣ,, ಅದುರ ಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಅಥವಾ ಆಯುರ್ಪಚಖ್ಯಾನ, ಭಕ್ತಿ ಪರಿಜ್ಞಾ, ಸಂಸ್ತಾರಕಾ ಅಥವಾ ಸಾಂತಾರಾ, ತಂದುಲವೈತಾಲಿಯ, ಚಂದ್ರ ವೇಧ್ಯಕ, ದೇವೇಂದ್ರಾಸ್ತವ, ಗಣಿತ ವಿದ್ಯಾ, ಮಹಾ ಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಮತ್ತು ವಿರಸ್ತವ.

ಈ. ಷಡ್‌ ಸೂತ್ರಗಳು (6 ಛೇದ ಸೂತ್ರಗಳು): ಇವುಗಳು ಜೈನ ಮಠಗಳು ಮತ್ತು ಬಸದಿಗಳು ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾದ ನಿಯಮಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿವೆ. ಉದಾ: ನಿಶೀಥ, ಮಹಾನಿಶೀಥ.

ಉ. ಮೂಲ ಸೂತ್ರಗಳು: ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಜೈನ ಪದ್ಯಗಳು, ಸಂಭಾಷಣೆಗಳು, ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳು, ದಂತಕಥೆಗಳು ಮುಂತಾದವುಗಳಿವೆ. ಉದಾ: ಉತ್ತರಾಧ್ಯಯನ, ಅವಶ್ಯಕ, ದಶವೈಕಾಲಿಕ. 

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

ಸಿಂಧೂ ನಾಗರೀಕತೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣಗಳು The Salient Features of the Indus Valley Civilization

ಸಿಂಧೂ ನಾಗರೀಕತೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣಗಳು The Salient Features of the Indus Valley Civilization Antiquity : The Harappan civilisation is dated between 2600 and 1900 BC. There were earlier and later cultures, known as Early Harappan and Later Harappan. The Harappan period characterised by seals, beads, weights, stone blades and baked bricks is called as the Mature Harappan culture. The Carbon-14 datings indicate the mature Harappan period to be from C. 2800/2900–1800 BC. Modern research on the Harappan civilization, establishing evidence of their contact with the Mesopotamian Civilization also corroborates this dating. ಪ್ರಾಚೀನತೆ: ಹರಪ್ಪಾ ನಾಗರೀಕತೆಯು ಸಾ.ಶ.ಪೂ. ಸು. ೨೫೦೦ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದಿನದ್ದಾಗಿದ್ದು, ಪೂರ್ವಹರಪ್ಪ ಮತ್ತು ನಂತರದ ಹರಪ್ಪ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು ಇದ್ದವು ಎಂಬುದು ವಿದ್ವಾಂಸರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಮುದ್ರೆಗಳು, ಮಣಿಗಳು, ತೂಕದ ಸಾಧನಗಳು, ಕಲ್ಲಿನ ಆಯುಧಗಳು ಮತ್ತು ಸುಟ್ಟ ಇಟ್ಟಿಗೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಹರಪ್ಪಾ ಕಾಲಘಟ್ಟವನ್ನು ಪ್ರಬುದ್ಧ ಹರಪ್ಪಾ ಕಾಲವೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಇಂಗಾಲ ೧೪ರ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಬುಧ್ಧ ಹರಪ್ಪ ನಾಗರೀಕತೆಯು ಸಾ.ಶ..ಪೂ. 2900 ರಿಂದ 1800 ವರ್...
Read more

ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸ ರಚನೆಯ ಮೂಲಾಧಾರಗಳು ಭಾಗ ೧

ಕರ್ನಾಟಕ ಇತಿಹಾಸದ ಪುನರ್‌ ರಚನೆಯ ಆಧಾರಗಳು     ಗತಿಸಿಹೋದ ಘಟನೆಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಅಧ್ಯಯನವೇ ಇತಿಹಾಸ. ಗತಕಾಲದ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಕಾಲಾನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಇತಿಹಾಸದ ಪುನರ್‌ ರಚನೆ ಎನ್ನುವರು. ಇತಿಹಾಸದ ಪುನರ್‌ ರಚನೆಗೆ ಆಧಾರಗಳು ಅತ್ಯವಶ್ಯಕ. ಆಧಾರಗಳಿಲ್ಲದೇ ಇತಿಹಾಸವಿಲ್ಲ. ಆಧಾರಗಳಿಲ್ಲದೇ ರಚಿಸಿದ ಇತಿಹಾಸವು ಇತಿಹಾಸವಲ್ಲ; ಅದು ಕಪೋಲಕಲ್ಪಿತ ಅಥವಾ ಕಟ್ಟುಕಥೆ ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇತಿಹಾಸ ಪುನರ್‌ ರಚನೆಗೆ ಬಳಸುವ ಆಧಾರಗಳನ್ನು ಮೂಲಾಧಾರಗಳು ಎಂತಲೂ ಕರೆಯುವರು.  ಇಂತಹ ಮೂಲಾಧಾರಗಳು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಯಾವುದೇ ದೇಶದ ಇತಿಹಾಸ ಪುನರ್‌ ರಚನೆಗೆ ವಿವಿಧ ಮೂಲಾಧಾರಗಳ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸ ರಚಿಸುವಲ್ಲಿ ಆಧಾರಗಳ ಕೊರತೆಯನ್ನು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಕೊರತೆ ಇದ್ದು, ಅವರು ಇತಿಹಾಸದ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಬಹುತೇಕ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದ ಲಭ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಅಧಿಕ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದೇ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಅರಬ್‌ ವಿದ್ವಾಂಸ ಅಲ್ಬೇರೂನಿ (12 ನೆ ಶತಮಾನದ ಆದಿಭಾಗ) “ಭಾರತೀಯರನ್ನು ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವ ಇತಿಹಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳಿದರೆ ಏಕಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಕತೆ ಹೇಳಲು ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ” ಎಂದಿದ್ದಾನೆ. R.C ಮಜೂಮದಾರ್‌ ಅವ...
Read more

ಸಾಹಿತ್ಯಾಧಾರಗಳು - Literary Sources

ಸಾಹಿತ್ಯಾಧಾರಗಳು - Literary Sources. ಪೀಠಿಕೆ: ಲಿಖಿತ ಅಂದರೆ ಬರವಣಿಗೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಆಧಾರಗಳನ್ನು ಸಾಹಿತ್ಯಾಧಾರಗಳು ಎನ್ನುವರು. ಇವುಗಳು ದೇಶೀಯ ಮತ್ತು ವಿದೇಶೀಯ ಬರವಣಿಗೆ ಎರಡರಲ್ಲೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ದೇಶೀಯ ಭಾಷೆಗಳಾದ ಪಾಲಿ, ಪ್ರಾಕೃತ, ಸಂಸ್ಕೃತ, ಅರ್ಧಮಾಗಧಿ, ಕನ್ನಡ, ತೆಲುಗು, ತಮಿಳು ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಆಧಾರಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ವಿದೇಶೀಯ ಭಾಷೆಗಳಾದ ಗ್ರೀಕ್‌, ರೋಮನ್‌, ಪರ್ಷಿಯಾ, ಅರಬ್‌, ತುರ್ಕಿ ಮತ್ತು ಚೀನೀ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲೂ ಸಹ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೃತಿಗಳು, ಲೌಕಿಕ ಕೃತಿಗಳು, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೃತಿಗಳು, ಪ್ರವಾಸ ಕಥನಗಳು – ಹೀಗೆ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಬರವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ಇವು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ವರ್ಗೀಕರಣ: ಅಧ್ಯಯನದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಇವುಗಳನ್ನು 1. ದೇಶೀಯ ಮತ್ತು 2. ವಿದೇಶೀಯ ಬರವಣಿಗೆಗಳು ಎಂದು ವಿಭಾಗಿಸಬಹುದು. 1.      ದೇಶೀಯ ಬರವಣಿಗೆಗಳು : ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ (ಮೇಲೆ ಹೇಳಿರುವ) ರಚಿತವಾದ ಆಧಾರಗಳಿವು. ಇವುಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ೪ ಉಪವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ಮಾಡಬಹುದು: ಅವುಗಳೆಂದರೆ, ಅ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯ. ಆ. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯ. ಇ. ಸಂಗಂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಈ. ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯ.   ಅ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯ: ಧರ್ಮನಿಷ್ಠರಾದ ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯರು ವಿಫುಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತೆ ವೈದಿಕ, ಜೈನ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧ ಸಾಹಿತ್ಯವೆಂದ...
Read more