ಇತಿಹಾಸದ ಹಿಮದಲ್ಲಿ

       ಸಾಳುವ ಮನೆತನದ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರಾಜಕೀಯ ಇತಿಹಾಸ    ಈ ಮನೆತನದ ಮೂವರು ಅರಸರು ಆಳಿದರು. ಸ್ಥಾಪಕನಾದ  ಸಾಳುವ ನರಸಿಂಹನು ಸಾಳುವ ಗುಂಡನ ಮಗ. ಸಾಳುವಾಭ್ಯುದಯಂ ಇವನ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇವನು ಚಂದ್ರಗಿರಿಯ ಮಾಂಡಲೀಕನಾಗಿದ್ದನು. ಸಮರ್ಥ ಸೇನಾನಿ. ಇಮ್ಮಡಿ ದೇವರಾಯನ ಮರಣಾನಂತರ ರಾಜಧಾನಿಯ ಘಟನೆಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಗಾ ವಹಿಸಿದ್ದನು. ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗಜಪತಿಗಳು ಗೆದ್ದಿದ್ದ ಉದಯಗಿರಿ ಮತ್ತು ಕೊಂಡವೀಡುಗಳನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ೧೪೬೯ ಮತ್ತು ೧೪೮೦ ರಲ್ಲಿ ಅವರಿಂದ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡನು. ೧೪೮೧ ರಲ್ಲಿ ಕಂಚಿಯವರೆಗೆ ಮುನ್ನುಗ್ಗಿದ್ದ ಬಹಮನಿ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಕಂದಕೂರು ಬಳಿ ಸೋಲಿಸಿ ಹಿಂದಕ್ಕಟ್ಟಿದ್ದನು. ತನ್ನ ಸೇನಾನಿ ತುಳುವ ಈಶ್ವರನ ಮೂಲಕ ನಾಗಮಂಗಲ, ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡನು. ಸಂಗಮರ ದುರ್ಬಲ ಅರಸು ವಿರೂಪಾಕ್ಷನ ಸಾವಿನ ನಂತರ ರಾಜಧಾನಿಯ ಮುತ್ತಿಗೆಗೆ ತುಳುವ ನರಸನಾಯಕನ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಸೈನ್ಯ ಕಳುಹಿಸಿದನು. ಇದರಿಂದ ಪ್ರೌಢದೇವರಾಯ ರಾಜಧಾನಿಯಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದನು. ಮುಂದೆ ಸಾಳುವ ನರಸಿಂಹನು ಪಟ್ಟವೇರಿದನು. ನೇರ ಆಡಳಿತ: ೧೪೮೫-೯೧: ಆರು ವರ್ಷಗಳ ಆಡಳಿತ. ಸಂಧಿಗ್ದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದ ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿದನು. ಇವನ ವಿರುದ್ಧ ವಿವಿಧ ಮಾಂಡಲೀಕರು ಬಂಡಾಯ ಹೂಡಿದರು. ೧೪೯೧ ರಲ್ಲಿ ಗಜಪತಿಗಳ ಕಪಿಲೇಂದ್ರನು ಉದಯಗಿರಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡನು. ಉಮ್ಮತ್ತೂರು, ಕಾರ್ಕಳದ ಸಂತರರು ಮತ್ತು ಕರಾವಳಿಯ ಇತರ ಅರಸರು ಪ್ರಮು

ಕ್ರಿಸ್ತ ಪೂರ್ವ ಆರನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ರಾಜಕುಮಾರ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನು ಕಠೋರ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿ , ಬುದ್ಧನಾಗಿ ( ಜಾಗ್ರತಿ ಪಡೆದವನು ) ಎಂಭತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಧರ್ಮೋಪದೇಶ ಮಾಡುತ್ತಾ ನಿರ್ವಾಣ ಹೊಂದಿದ ಇವನಿಗೆ ಗೌತಮ ಬುದ್ಧ ನೆಂಬ ಹೆಸರೂ ಇದೆ . ಅವನ ಉಪದೇಶಗಳು ಸಂಭಾಷಣೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದು ಅವನ ಶಿಷ್ಯರಾದ , ಮಹಾಕಶ್ಯಪ , ಉಪಾಲಿಗಳು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಉಪದೇಶಗಳು ಪಿಟಿಕ ಗಳೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ . ಅದರಲ್ಲಿ ವಿನಯ ಪಿಟಿಕ ಆಚಾರ ಸಂಬಂಧ ಗ್ರಂಥ  ; ಅಭಿದಮ್ಮ ಪಿಟಿಕ ತಾತ್ವಿಕ ವಿಚಾರ ಸಂಬಂಧಗ್ರಂಥ . ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ದಮ್ಮಪದ ( ಗ್ರಂಥ ) ಅದರಲ್ಲೇ ಇದೆ . ಮಿಲಿಂದ ಪನ್ಹಾ ಈ ಧರ್ಮದ ಇನ್ನೊಂದು ಗ್ರಂಥ . ನಾಲ್ಕು ಆರ್ಯ ಸತ್ಯಗಳು   ಅಥವಾ ಬುದ್ಧನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸಿಕೊಂಡ ಸತ್ಯಗಳು  : ೧ . ದುಃಖಮ್  : ಈ ಪ್ರಪಂಚದ ಜೀವನವು ದುಃಖಮಯವಾಗಿದೆ . ಸುಖಗಳು ತೋರಿಕೆಯವು  ; ಆದ್ದರಿಂದ ದುಃಖದಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೇ ಮಾನವನ ಗುರಿ . ೨ . ದುಃಖ ಸಮುದಾಯ : ದುಃಖದ ಸಂ + ಉದಯ - ಹುಟ್ಟು ( ಸಮುದಾಯ  ?)  ಈ ದುಃಖದ ಸಮುದಾಯಗಳೇ ದುಃಖಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ . ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹನ್ನೆರಡುಬಗೆಯ ದುಃಖಗಳು : ಅವುಗಳೆಂದರೆ, ಜರಾ - ಮರಣ ಜಾತಿ ಭವ ಉಪಾದಾನ ತೃಷ್ಣಾ ವೇದನಾ ಸ್ಪರ್ಶ ಷಡಾಯತನ ನಾಮ ರೂಪ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಕಾರ ಅವಿದ್ಯಾ ( ಭವ  : ಕರ್ಮ ಉ

೧. ಪಂಚಶೀಲ ಅಥವಾ ಪಂಚಮಹಾವ್ರತಗಳು ಅಥವಾ ಪಂಚ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಗಳು: ಸತ್ಯ, ಅಹಿಂಸೆ, ಆಸ್ಥೇಯ, ಅಪರಿಹ್ರಹ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ. ೨. ತ್ರಿರತ್ನಗಳು: ಸಮ್ಯಕ್‌ ದರ್ಶನ, ಸಮ್ಯಕ್‌ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಮ್ಯಕ್‌ ಚಾರಿತ್ರ್ಯ. ೩. ಅಹಿಂಸೆ. ೪. ಮಾನವ ಸಮಾನತೆ. ೫. ಕರ್ಮ ಸಿದ್ಧಾಂತ. ೬. ದೇವರಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆ ಇಲ್ಲದಿರುವುದು. ೭. ವೇದ ಮತ್ತು ಬ್ರಾಹ್ಮಣತ್ವಗಳ ತಿರಸ್ಕಾರ. ೮. ನಿರ್ವಾಣ ಅಥವಾ ಮೋಕ್ಷ. ೯. ಜ್ಞಾನ ಸಿದ್ಧಾಂತ. ೧೦. ಯಜ್ಞ-ಯಾಗಾದಿಗಳ ತಿರಸ್ಕಾರ.    ಡಾ. ಘಟಗಿ: ಇದು ಒಂದು ಧರ್ಮಕ್ಕಿಂತ ನೀತಿಸಂಹಿತೆಯಾಗಿದೆ. ಸಲ್ಲೇಖನ : ಆಸೆಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಕಠಿಣ ಉಪವಾಸ ವ್ರತ ಕೈಗೊಂಡು ದೇಹವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಮುಕ್ತಿ ಪಡೆಯುವುದು. ದಿಗಂಬರ ಪಂಥೀಯರಲ್ಲಿ ರೂಢಿ. ಜೈನ ಸಂಘಗಳು : ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಸ್ಥಾಪನೆ. ಸನ್ಯಾಸಿಗಳು, ಸನ್ಯಾಸಿನಿಯರು, ಶ್ರವಕರು ಮತ್ತು ಶ್ರವಿಕರು. ಸರಳ ಮತ್ತು ಪರಿಶುದ್ಧ ಜೀವನ ನಡೆಸುವುದು ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಜೈನ ಪಂಥಗಳು: ದಿಗಂಬರ ಮತ್ತು ಶ್ವೇತಾಂಬರ. ಭದ್ರಬಾಹು ಮತ್ತು ಸ್ಥೂಲಭದ್ರ. ದಿಗಂಬರರು ಮಹಾವೀರನ ಅನುಯಾಯಿಗಳು. ಶ್ವೇತಾಂಬರರು ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥನ ಅನುಯಾಯಿಗಳು. ಜೈನ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳು: ೧. ಪಾಟಲೀಪುತ್ರ; ಸಾ.ಶ.ಪೂ. ೩೦೦. ಅಧ್ಯಕ್ಷ – ಸ್ಥೂಲಭದ್ರ. ೧೨ ಜೈನ ಅಂಗಗಳು ಅಥವಾ ನಿರುಕ್ತಿಗಳ ರಚನೆ. ೨. ವಲ್ಲಭಿ: ಶ.ವ. ೫೧೨. ಗುಜರಾತ್.‌ ದೇವರದಿಕ್ಷ ಮಹಾಸೆಮನ – ಅಧ್ಯಕ್ಷ. ೧೨ ಅಂಗಗಳನ್ನು ಅರ್ಧಮಾಗಧಿ

ಸಂಗಮ ಮನೆತನದ ರಾಜಕೀಯ ಇತಿಹಾಸದ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು 1. ಒಂದನೆ ಹರಿಹರ :  1336–1356: ಸಂಗಮನ ಹಿರಿಯ ಮಗ. ಹೊಯ್ಸಳರಲ್ಲಿ ಸೇನಾನಿ. ಅವರೊಂದಿಗೆ ವೈವಾಹಿಕ ಸಂಬಂಧ. ಅವರ ರಾಜ್ಯದ ಉತ್ತರದ ಗಡಿಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ನೇಮಕ. ಇವನ ಆರಂಭದ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಂಡಲೀಕನೆಂಬ ಉಲ್ಲೇಖ. ೩ನೆ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳನ ಮರಣಾನಂತರ ಸ್ವತಂತ್ರನಾಗಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ಆರಂಭ. ೧೩೩೬ ರಲ್ಲಿ ಬಾರಕೂರಿನಲ್ಲಿ ಕೋಟೆ ನಿರ್ಮಾಣ. ೧೩೩೯ರ ಶಾಸನದಂತೆ ಅನಂತಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗುತ್ತಿ ಇವನ ಅಧೀನವಾಗಿತ್ತು. ೧೩೪೦ ರಲ್ಲಿ ಬಾದಾಮಿಯಲ್ಲೂ ಕೋಟೆ. ಪೂರ್ವ-ಪಶ್ಚಿಮ ಸಮುದ್ರಾಧೀಶ್ವರ, ಅರಿರಾಯ ವಿಭಾಡ, ಭಾಷೆಗೆ ತಪ್ಪುವ ರಾಯರ ಗಂಡ ಬಿರುದುಗಳು. ಕಂಪಣ-ನೆಲ್ಲೂರು, ಮಾರಪ್ಪ-ಚಂದ್ರಗುತ್ತಿ, ಮುದ್ದಪ್ಪ-ಮುಳಬಾಗಿಲು. ಬುಕ್ಕನು ದ್ವಾರಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿದ್ದು, ೧೩೪೫ ರಿಂದಲೆ ಜಂಟಿ ಅರಸನಾಗಿದ್ದ. ೧೩೪೦ ರ ಶಾಸನದಂತೆ ಈ ಸೋದರರು ಶೃಂಗೇರಿಯ ಶಾರಾದಾ ಪೀಠಕ್ಕೆ ದಾನ ನೀಡಿದ ಮಾಹಿತಿ. ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬಲ್ಲಾಳನ ರಾಣಿ ಕೃಷ್ಣಾಯಿ ತಾಯಿಯ ಶಾಸನ. ಇದು ಹೊಯ್ಸಳರ ಬೆಂಬಲದ ದ್ಯೋತಕವೆಂದು ಸಾಲತೊರೆ. ತೊಂಡೈಮಂಡಲ ಗೆದ್ದು ಕಂಚಿಯಲ್ಲಿ ಶಂಬುವರಾಯನ ನೇಮಕ. ಬಹುಮನಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಘರ್ಷ. ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ವಿಸ್ತರಣೆ ಕಠಿಣ. ಸಮರ್ಥ ಸೇನಾನಿ. ದಕ್ಷ ಆಡಳಿತಗಾರ. ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಡಳಿತ ಪದ್ಧತಿಯ ಮುಂದುವರಿಕೆ. ಶ್ರೀ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ಎಂಬ ಕನ್ನಡದ ಅಂಕಿತ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಕೆ. ೧೩೫೬ ರಲ್ಲಿ ಪುತ್ರರಹಿತನಾಗಿ ಮರಣ. 2. ಒಂದನೆ ಬುಕ್ಕರಾಯ :  1356–1

ಹೊಸ ಧರ್ಮಗಳ ಉದಯ – ಭೌದ್ಧ ಮತ್ತು ಜೈನ ಧರ್ಮಗಳ ಉದಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳು:- ೧. ವೈದಿಕ ಧರ್ಮದ ಬದಲಾವಣೆಗಳು: ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳ ಜಟಿಲತೆ, ದುಬಾರಿತನ, ಪರಿಶುದ್ಧತೆಗಳ ಕೊರತೆ. ಅತಿಯಾದ ಪುರೋಹಿತರ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ. ೨. ದುಬಾರಿ ಯಜ್ಞ-ಯಾಗಾದಿಗಳು. ಪ್ರಾಣಿಬಲಿ ಕಾರಣ ಅಹಿಂಸೆ ಮತ್ತು ಸರಳತೆಗೆ ಆದ್ಯತೆ. ೩. ಮಂತ್ರ-ತಂತ್ರಗಳ ಆಚರಣೆ. ೪. ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಸಮಾನತೆ. ವರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಬದಲು ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಾಬಲ್ಯದಿಂದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಸಮಾನತೆ. ೫. ಕಠಿಣ ಭಾಷೆ. ೬. ಮುಕ್ತಿ ಮಾರ್ಗದ ಗೊಂದಲ. ವೈದಿಕ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಕರ್ಮಮಾರ್ಗ, ತಪಸ್ಸು, ಜ್ಞಾನ ಮೊದಲಾದ ಗೊಂದಲಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲಾಯಿತು. ೭. ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಮತ್ತು ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆ. ೮. ಆರ್ಥಿಕ ಕಾರಣಗಳು. ಹೆಚ್ಚಾದ ಕೃಷಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ವೈದಿಕ ಆಚರಣೆಯಿಂದ ಅಡ್ಡಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ೯. ಪ್ರಬಲ ರಾಜ್ಯಗಳ ಉದಯ. ೧೦. ನಗರೀಕರಣ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು. ವೈಶ್ಯರ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ.  

೧೮೫೭ರ ಮಹಾಕ್ರಾಂತಿಯ ಕಾರಣಗಳು.    ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿರುವ ೧೮೫೭ರ ಮಹಾಕ್ರಾಂತಿಗೆ ಹಲವಾರು ಕಾರಣಗಳಿದ್ದು ಅವುಗಳನ್ನು ಕೆಳಗಿನಂತೆ ವರ್ಗೀಕರಿಸಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಬಹುದು. ಅ. ರಾಜಕೀಯ ಕಾರಣಗಳು: ೧. ದತ್ತು ಪುತ್ರರಿಗೆ ಹಕ್ಕಿಲ್ಲವೆಂಬ ನೀತಿಯ ಬಳಕೆ. ೨. ನಾನಾಸಾಹೇಬ್‌ ಮತ್ತು ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿಬಾಯಿಗೆ ಅಗೌರವ. ೩. ಅವಧ್‌ ಆಕ್ರಮಣ – ೧೮೫೬. ವಾಜಿದ್‌ ಅಲಿ ಶಾ. ೪. ಪಂಜಾಬ್‌ ಆಕ್ರಮಣ – ದುಲೀಪಪ್‌ ಸಿಂಗ್‌ನಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಅನ್ಯಾಯ. ೫. ಬಹಾದ್ದೂರ್‌ ಶಾನಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಅವಮಾನ. ಅವನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬಿರುದುಗಳ ನಿಷೇಧ. ೬. ಆಕ್ರಮಿತ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸೈನ್ಯ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದ್ದು. ೭. ಬ್ರಿಟೀಷರ ಜನಾಂಗಶ್ರೇಷ್ಠ ನೀತಿ. ೮. ಬ್ರಿಟೀಷ್‌ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಅಂತ್ಯದ ಸುದ್ಧಿ ಪ್ರಸಾರ. ೯. ಬಿರುದು ಮತ್ತು ವರ್ಷಾಸನಗಳ ರದ್ದತಿ. ರಾಜರು ಮತ್ತು ಜಮೀನುದಾರರು. ೧೦. ಪರಕೀಯ ಆಡಳಿತ.. ಆ. ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಕಾರಣಗಳು:- ೧. ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಉನ್ನತ ಹುದ್ದೆಗಳ ನಿಷೇಧ. ೨. ವೇತನ ತಾರತಮ್ಯ. ೩. ಬ್ರಷ್ಟಾಚಾರದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಆಡಳಿತ. ೪. ಭೂಕಂದಾಯ ನೀತಿಯ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮಗಳು. ೫. ೧೮೫೨ ರ ಇನಾಂ ಕಮಿಷನ್‌ ಕ್ರಮಗಳು. ಇ. ಆರ್ಥಿಕ ಕಾರಣಗಳು:- ೧. ಕಚ್ಚಾವಸ್ತುಗಳ ಲೂಟಿ. ೨. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ದುರ್ಬಳಕೆ. ಪಕ್ಷಪಾತದ ತೆರಿಗೆ ನೀತಿ ಬಳಕೆಯ ಮೂಲಕ. ೩. ಭಾರತೀಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ನಾಶ. ೪. ಸಂಪತ್ತಿನ ಪಲಾಯನ. ಡಾ. ಈಶ್ವರಿ ಪ್ರಸಾದ್‌ ಮ

ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಮನೆತನಗಳು ಮತ್ತು ಆಳಿದ ಅರಸರುಗಳು The dynasties of Vijayanagara Empire and list of kings    ವಿಜಯನಗರದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕೆಳಗಿನ ನಾಲ್ಕು ಮನೆತನಗಳು ಸುಮಾರು ೩೧೦ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿದವು.   ಸ್ಥಾಪನಾ ವರ್ಷ ಸಾ.ಶ.ವ. ೧೩೩೬ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯ ಅರಸನ ಅಂತ್ಯವಾದುದು ಸಾ.ಶ.ವ. ೧೬೪೬. I. ಸಂಗಮ ಮನೆತನ - Sangama dynasty – 1336-1485 II. ಸಾಳುವ ಮನೆತನ - Saluva dynasty – 1485-1505 III. ತುಳುವ ಮನೆತನ - Tuluva dynasty – 1505-1571 IV. ಅರವೀಡು ಮನೆತನ - Aravidu dynasty – 1571-1646   I. ಸಂಗಮ ಮನೆತನ - Sangama dynasty – 1336-1485 1. ಒಂದನೆ ಹರಿಹರ :   1336–1356 2. ಒಂದನೆ ಬುಕ್ಕರಾಯ :   1356–1377 3. ಎರಡನೆ ಹರಿಹರ : 1377–1404 4. ವಿರೂಪಾಕ್ಷರಾಯ : 1404–1405 5. ಎರಡನೆ ಬುಕ್ಕರಾಯ : 1405–1406 6. ಒಂದನೆ ದೇವರಾಯ : 1406–1422 7. ರಾಮಚಂದ್ರರಾಯ : 1422 8. ವಿಜಯರಾಯ ಅಥವಾ ವೀರ ವಿಜಯ ಬುಕ್ಕರಾಯ : 1422–1424 9. ಇಮ್ಮಡಿ ದೇವರಾಯ ಅಥವಾ ಪ್ರೌಢದೇವರಾಯ : 1424–1446 10. ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ರಾಯ : 1446–1465 11. ಎರಡನೆ ವಿರೂಪಾಕ್ಷರಾಯ : 1465–1485 12. ಪ್ರೌಢರಾಯ : 1485 II. ಸಾಳುವ ಮನೆತನ - Saluva dynasty – 1485-1505 1. ಸಾಳುವ ನರಸಿಂಹ (

ಉತ್ತರ ವೈದಿಕ ಕಾಲ ಕಾಲ: ಸಾ.ಶ.ಪೂ. ೧೦೦೦-೬೦೦. ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಕಾಲ. ೧. ಭೌಗೋಳಿಕ ಸ್ಥಿತ್ಯಂತರ – ಪೂರ್ವದ ಕಡೆಗೆ ಚಲನೆ. ೨. ಕಬ್ಬಿಣದ ಅಧಿಕ ಬಳಕೆ. ೩. ಅಧಿಕ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ನಗರಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ. ೪. ರಾಜ್ಯ ಕಲ್ಪನೆ. ೫. ಆಶ್ರಮ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಉದಯ: ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ, ಗೃಹಸ್ಥ, ವಾನಪ್ರಸ್ಥ, ಸನ್ಯಾಸ. ೬. ಜಾತಿ ಪದ್ಧತಿಯ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ:- ೭. ಸಂಸ್ಕಾರಗಳು: ಒಟ್ಟು ೪೦ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳು. ಶೋಡಶ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳ ಆಚರಣೆ. ಶೋಡಶ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳು. ೧. ಗರ್ಭದಾನ. ೨. ಪುಂಸವನ. ೩. ಸೀಮಂತೋತ್ವಯನ. ೪. ಜಾತಕರ್ಮ. ೫. ನಾಮಕರಣ.                           ೬. ನಿಷ್ಕ್ರಮಣ. ೭. ಅನ್ನಪ್ರಾಶನ. ೮. ಚೂಡಾಕರ್ಮ. ೯. ಕರ್ಣವೇದನ. ೧೦. ಅಕ್ಷರಾರಂಭ.                                 ೧೧. ಉಪನಯನ. ೧೨. ವೇದಾರಂಭ. ೧೩. ಕೇಶಾಂತ. ೧೪. ಸಮಾವರ್ತನ. ೧೫. ವಿವಾಹ. ೧೬. ಅಂತ್ಯೇಷ್ಠಿ. ೮. ವಿವಾಹ ಪದ್ಧತಿಗಳು: ೧. ಬ್ರಹ್ಮ:- ತಂದೆ ಸೂಕ್ತ ವರನಿಗೆ ಮಗಳನ್ನು ಕೊಡುವುದು. ೨. ದೈವ:- ತಂದೆ ಪುರೋಹಿತನಿಗೆ ಮಗಳನ್ನು ಧಾರೆ ಎರೆದುಕೊಡುವುದು. ೩. ಪ್ರಜಾಪತ್ಯ:- ವರದಕ್ಷಿಣೆ ಇಲ್ಲದೇ ವರನು ಧರ್ಮಪಾಲನೆಗಾಗಿ ವಧುವಿನ ಕೈ ಹಿಡಿಯುವುದು. ೪. ಆರ್ಷ್ಯ:- ತಂದೆ ಹಸುವನ್ನು ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ ಪಡೆದು ಮಗಳನ್ನು ಧಾರೆ ಎರೆದುಕೊಡುವುದು. ೫. ಗಂಧರ್ವ:- ವಧು-ವರರು ಪರಸ್ಪರ ಮೆಚ್ಚಿ ಮದುವೆಯಾಗುವುದು. ೬. ರಾಕ್ಷಸ:- ವಧುವನ್ನು ಮದುವೆ ಮಂಟಪದಿಂದ ಅಪಹರಿಸಿ ವಿವಾಹ

ಶಾತವಾಹನರು.    ಮೌರ್ಯರ ಪತನಾನಂತರ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ ಹಿರಿಯ ರಾಜ ಮನೆತನವೆಂದರೆ ಶಾತವಾಹನರು. ಇವರ ಇತಿಹಾಸದ ಪುನರ್‌ರಚನೆಗೆ ಮತ್ಸ್ಯ, ವಿಷ್ಣು & ಭಾಗವತ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಆಧಾರಗಳು ಲಭ್ಯ. ಕಾರ್ಲೆ, ನಾಸಿಕ್‌ & ಕನ್ಹೇರಿಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಾಕೃತ ಶಾಸನಗಳು ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿನ ಮಾಹಿತಿಗಳಿಗೆ  ಪೂರಕವಾಗಿವೆ. ಇವರ ಕಾಲದ ನಾಣ್ಯಗಳೂ ಸಹ ಇವರ ಇತಿಹಾಸದ ಪುನರ್‌ರಚನೆಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಇವರು ತಮ್ಮನ್ನು ದಕ್ಷಿಣಾಪಥದ ಒಡೆಯರು ಎಂದು ಸ್ವಯಂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ರಾಜ್ಯವು ಕೊಂಕಣದಿಂದ ಕೃಷ್ಣ ನದಿಯ ಮುಖಜಭೂಮಿಯವರೆಗೆ ಹರಡಿತ್ತು. ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಬಳಿಯ ಚಂದ್ರವಳ್ಲೀ ಇವರ ದಕ್ಷಿಣದ ಗಡಿಯಾಗಿತ್ತು. ಮತ್ಸ್ಯ ಪುರಾಣದಂತೆ ಈ ಮನೆತನದ 30 ಅರಸರು ಸು. 460 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಇವರ ಆಳ್ವಿಕೆ ಸಾ.ಶ.ಪೂ. 300 ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದರೆ, ಡಿ.ಸಿ ಸರ್ಕಾರರ್ರವರು ಇವರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಆರಂಭದ ಕಾಲವು ಸು. ಸಾ.ಶ.ವ. 30 ರಲ್ಲಿ ಆಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ವಿವಿಧ ಪುರಾಣಗಳು ತಿಳಿಸುವಂತೆ ಶಾತವಾಹನರಿಗಿಂತ ಮುನ್ನ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ ಮೌರ್ಯ, ಶೃಂಗ & ಕಣ್ವರ ಒಟ್ಟು ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲ ಸು. 294 ವರ್ಷಗಳು. ಮೌರ್ಯರ ಸ್ಥಾಪಕ ಚಂದ್ರಗುಪ್ತನ ಕಾಲವು ಸಾ.ಶ.ಪೂ. 324 ಆಗಿದ್ದು, ಅದರಲ್ಲಿ ಮೇಲಿನ ಒಟ್ಟು ಕಾಲವನ್ನು ಕಳೆದರೆ ಉಳಿಯುವ 30 ಶಾತವಾಹನರ ಆರಂಭಿಕ ಕಾಲವಾಗಿದೆ